59 6216 sayılı Kanun'un 47. maddesinin (1) numaralı fıkrası şöyledir: “Bireysel başvurular, bu Kanunda ve İçtüzükte belirtilen şartlara uygun olarak doğrudan ya da mahkemeler veya yurt dışı temsilcilikler vasıtasıyla yapılabilir. Başvurunun diğer yollarla kabulüne ilişkin usul ve esaslar İçtüzükle düzenlenir.”
Bireysel başvuru kapsamındaki haklar nelerdir?
Anayasa' da koruma altına alınan ve ihlali halinde Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru konusu yapılabilecek diğer haklar şunlardır:
- Örgütlenme ve toplanma hakkı
- Mülkiyet hakkı
- Eğitim ve Öğrenim hakkı
- Serbest seçim hakkı
- Temel hak ve Hürriyetlerin korunması (Etkili başvuru hakkı)
- Eşitlik ilkesi ve ayrımcılık yasağıdır.
Bireysel başvuru şartları nelerdir?
Bir kimsenin bireysel başvuru hakkını haiz olabilmesi için; İdarenin, kamunun veya devletin ihlale yol açtığı ileri sürülen işlem, eylem veya ihmal nedeniyle güncel kişisel bir hakkının doğrudan etkilenmiş olması veya zarara uğraması gerekir. Kamu tüzel kişileri bireysel başvuru yapamaz.
Bireysel başvuru talebini kim değerlendirir?
Anayasa Mahkemesi bireysel başvuruları incelerken bir temel hakkın ihlal edilip edilmediğine yönelik her türlü araştırma ve incelemeyi yapabilir; başvuruyla ilgili gerekli gördüğü bilgi, belge ve delilleri ilgililerden ister.
Bireysel başvuru Uyaptan yapılır mı?
Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruların UYAP sistemi üzerinden yapılabilmesi şu anda mümkün değildir. Her ne kadar Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü 63. maddesinde elektronik ortamda başvuru yapılabileceği düzenlenmişse de, Mahkeme Genel Kurulunca bir karar alınması öngörülmüştür.
Bireysel başvuru hakkı ne zaman geldi?
Temel haklarla ilgili “evrensel ölçütlere” atıf yapan değişikliklerin son halkasını ise, 2010 yılında yapılan Anayasa değişikliğiyle Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru yolunun açılması oluşturmuştur.
Etkili başvuru hakkı nedir?
Bu Sözleşme'de tanınmış olan hak ve özgürlükleri ihlal edilen herkes, ihlal fiili resmi görev yapan kimseler tarafından bu sıfatlarına dayanılarak yapılmış da olsa, ulusal bir makama etkili bir başvuru yapabilme hakkına sahiptir.
Bireysel başvuru süresi ne zaman başlar?
Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün “Başvuru süresi ve mazeret” başlıklı 64. maddesi şöyledir: “Bireysel başvurunun, başvuru yollarının tüketildiği tarihten, başvuru yolu öngörülmemişse ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren otuz gün içinde yapılması gerekir.